Vorige week donderdag heb ik bij het plaatselijke Feedback mijn Yamaha 01x gescoord. De historie die hier aan vooraf ging kun je o.a. nalezen in DEZE thread.
Ik heb de 01x nu dus een paar dagen in huis en het lijkt mij tijd om even een paar ongekleurde voors en tegens op een rijtje te zetten. En dan anders dan in de vandaag verschenen Interface nr. 78, mei 2004. Die review sloeg werkelijk nergens op, het leek wel of ze de folder overgeschreven hadden. Er zaten een paar domme fouten in (en dan doel ik niet op de gramaticale eindredactie) waardoor ik betwijfel of ze het apparaat überhaupt wel getest hebben of de fucking manual wel gelezen hebben (tip: heren, u kunt de gewenste stand m.b.t. clocksource in de 01x keurig vastleggen hoor). Maar goed...
Hard van buiten...
Allereerst de behuizing. Het design kan flitsender maar ik vind het wel best zo. Eenvoudige en rustig ogende layout. Uit het oogpunt van kostenbesparing is er geen garfisch display gebruikt, niet dat je dat heel erg mist maar daar kom ik zo nog wel op, en zijn er korte faders gebruikt. Ook het aantal overige potmeters en knoppen is beperkt tot het strikt noodzakelijke, waardoor een aantal functies in sub-pagina's ondergebracht zijn. Maar om het bladeren door menu's te beperken zijn er wel wat handigheidjes verzonnen, zoals de "selected channel" button.
Ik heb bewust voor de 01x gekozen omdat het aantal analoge inputs voldoende is voor mijn setup-je. De 8 analoge inputs beschikken allemaal over een helder klinkende MIC pre-amp. Alleen de eerste twee kanalen zijn voorzien van een XLR aansluiting met fantoom voeding, wat op het totaal van 8 meer dan voldoende is. Want met de vermoedelijke doelgroep in gedachten, denk ik niet dat er veel gebruikers zullen zijn die meer dan twee MIC's (met XLR) op de 01x aan willen sluiten. Input 8 kan ook gebruikt worden om rechtstreeks een elec. guitar op aan te sluiten.
Naast de analoge inputs is de 01x ook voorzien van een coaxiale S/PDIF in en out, welke ge-route kunnen worden. Zo kan de input rechtstreeks naar de master bus (cascade), iets wat ik persoonlijk erg handig vind. Als je namelijk een extern FX apparaat hebt met een digitale uitgang, dan kun je het return-signaal rechtstreeks naar de master bus sturen zonder dat je hiervoor twee channels met faders hoeft op te offeren. Want de andere optie is namelijk het route'n van de digitale input naar twee channels. Een geluidsmodule met een S/PDIF output kan zo digitaal op de 01x aangesloten worden, om vervolgens van EQ, FX en dynamics te voorzien.
Ook de digitale output kan op verschillende manieren ingezet worden. Gewoon als stereo output maar ook als Aux send. Beide output-type zijn er natuurlijk ook in analoge variant. De monitor output stuurt de totale mix naar buiten, net als de hoofdtelefoon output en dan stereo/aux outs. Deze laatste kan, zoals de naam al doet vermoeden, ook als twee seperate Aux sends gebruikt worden. Mijn externe FX wordt dus via deze Aux sends gevoed en de Monitor outs gaan naar mijn actieve monitoren. Op de hoofdtelefoon output hangt mijn... hoofdtelefoon. Nadeeltje is dat hiervoor geen aparte volumeregelaar voor aanwezig is. Het output niveau is gekoppeld aan dat van de Monitor out. Misschien iets voor een toekomstige OS update.
Verder zijn er op de achterzijde twee sets MIDI poorten (totaal dus 32 kanalen) te vinden en twee FireWire aansluitingen. Hiermee kan de 01x aan een standaard FireWire kaart in je PC gekoppeld worden en gaat de wereld van mLan voor je open.
...zacht van binnen
Via het mLan protocol communiceert de 01x met je PC (of Mac) waardoor een grafisch display op de 01x overbodig wordt. Er vanuit gaande dat je een snelle PC hebt en niet een volledige n00b op het gebied van installeren en configureren, is het 01x/mLan concept een verademing en een echte stap voorwaarts.
Allereerst dienen er een aantal drivers geïnstalleerd te worden. Hiervoor heb je niets aan de meegeleverde CD-ROM aangezien die drivers voor computerbegrippen 'stokoud' zijn. Op het moment van schrijven is versie 1.41 de meest recente driver voor XP. Eind mei begin juni wordt er een volgende versie verwacht. Bij he installeren van de drivers wordt tevens het OS van de 01x zelf geüpdate.
Op de 01x website van Yamaha (www.01xray.com) staat een lijst met compatible FireWire kaarten. Dit is maar een klein lijstje met geteste kaarten. Ik gebruik zelf een Sweex 3-poort FireWire kaart en vraag me af of overstappen naar bijvoorbeeld een Adaptec kaart wel noemenswaardige verbeteringen met zich mee zal brengen. Belangrijker is een redelijk snelle PC (ik gebruik zelf een PIV 3.00GHz / 2048Mb geheugen / Intel chipset) en een schone, stabiele en dedicated WinXP SP1 installatie.
Zo heb ik behoorlijk wat tijd met experimenteren verknoeid om uiteindelijk een XP installatie te hebben staan waarbij met name de FireWire kaart een eigen IRQ heeft en alle onnodige apparaten (USB, Wireless LAN, onboard sound ect.) uitgeschakeld zijn. Verder heb ik de welbekende XP tweaks uitgevoerd en alle overbodige Windows Services ge-killed. Zo heb ik geen internet verbinding onder de installatie waarop ik muziek maak. Daarom kunnen alle web- en netwerk gerelateerde services de nek omgedraaid kunnen worden. Je bemerkt direct een performance boost! Verder heb ik de mLan drivers op Medium Performance staan, wat een meer stabiele werking tot gevolg heeft en toch een hele nette 6 a 7 seconden latency.
Maar wat heb je dan nog meer naast die nette latency? Nou, naast de weergave en opnamemogelijkheid van de 8 analoge inputs ook nog eens 16 kanalen van de PC naar de 01x. Dat is het mooie van dit concept. Gewoon de VSTi's in Cubase (of ander pakket) laden en de output naar je 01x sturen. Daar komt je synth dan gewoon op één van de 16 mLan inputs binnen en kan daar per kanaal voorzien worden van EQ, dynamics en effect uit één van de twee FX processors van de 01x. Totaal heb je dus een 24 kanalen mixer. Deze zijn ondergebracht in 3 groepen van 8, aangezien je maar 8 channel faders hebt. Door een druk op één van drie knopjes, switch je tussen deze drie groepen en passen de gemotoriseerde faders zich aan hun nieuwe status aan.
Maar wat is nu dan de oplossing voor dat grafische scherm?! Die oplossing heet StudioManager. Op dit moment versie 1.3. Dit meegeleverde programma geeft een onscreen weergave van de gehele 01x. Alle faders, libraries (EQ, Dynamics, Snapshots etc.), EQ en FX settings worden grafisch en in kleur weergegeven op je computerscherm. Tja, een resolutie van 1024x768 werkt net even wat prettiger dan een monochrome schermpje van rond de 320x160 (of zo) pixels. Daarnaast werkt het mLan protocol realtime in twee richtingen. Dus niet alleen worden, zoals bij 'normale' controllers, de veranderingen op de hardware op het scherm weergegeven. Nee, ook veranderingen gemaakt op het scherm worden realtime op de hardware weergegeven. Dus een fader met je muis bewegen, laat tevens diezelfde fader op de 01x bewegen. GEIL!
DAW, niet alleen een voetbalclub uit Schaijk
Op dit moment is StudioManager een standalone programma, maar wanneer een host applicatie het OPT protocol ondersteunt zoals Yamaha's eigen SQ01 sequencng pakket, dan kan StudioManager in bijvoorbeeld direct Cubase gehangen worden. Op dit moment is de laatste versie van SX voor PC 2.0.2 build 31, maar build 34 schijnt in de maak te zijn en vermoedelijk wordt daarin het OPT protocol ondersteunt. Dit zal de samenwerking tussen Steinberg en Yamaha op het gebied van mLan meer gestalte moeten geven.
Op dit moment biedt SX al ondersteuning voor de 01x. In de handleiding staat nog beschreven hoe de 01x ook in een aantal stappen als Mackie Controller geïnstalleerd kan worden, maar in principe is dit niet nodig. Indien de 01x bij Devices gekozen wordt, dan staan de Midi en Audio settings gelijk goed. De meest belangrijke functies in Cubase zijn dan direct vanaf de 01x te bedienen. Wederom GEIL!
Zo kun je functies als Play, Stop, Rew, FFWD, RTZ, Save, Mixer oproepen, tracks selecteren, de cursor bedienen, door je song scroll'n en scrub'n met de dial etc. vanaf de 01x bedienen. Ook worden de namen (als je die netjes aan je kanalen meegeeft in Cubase) van je tracks in het karakter-gebasseerde display (want dat is er natuurlijk wel) van de 01x weergegeven. Op die manier zie je dus duidelijk met welke track je bezig bent. Iets wat bijvoorbeeld de Tascam controller moet ontberen. Dit wordt al helemaal een zeer bruikbare feature als je de 01x als je VST(i) plugins met de 01x gaat bedienen.
Gebruikers van SX kennen het kleine windowtje wel waar je VSTi's in 'geladen' worden. De plugins die je hier geladen hebt worden op de 01x getoond. Je kunt dus op de 01x door het lijstje lopen en een plugin selecteren, om deze vervolgens via de hardware potmeters en/of faders te kunnen bedienen. Hierbij zie je alle te edit'n parameters van de geselecteerde plugin, al dan niet verdeeld over een x-aantal pagina's, in het scherm van de 01x staan. Keurig bij de bijbehorende potmeter en/of fader. Hoezo handig?
To buy or not to buy...
Laat ik maar gelijk een volmondig JA roepen! Het is een verademing om je computeromgeving en hardware samen te zien smelten. Met mLan is nog veel meer mogelijk indien meerdere hardware fabrikanten dit gaan ondersteunen. En gezien de reeds samenwerkende partijen, denk ik dat dit nog slechts een kwestie van tijd is. Want hoe handig zou het zijn om al je settings, van zowel software als hardware, en je arrangement inclusief samples e.d. in één file op te slaan? Hoe handig zou het zijn als audio en midi via één en hetzelfde mLan draadje lopen?
De update die eind deze maand uit moet komen bevat tevens een aantal netwerk updates. Geruchten gaan dat het dan zelfs mogelijk moet zijn om een tweede PC (of Mac) aan je 01x te hangen. Op die manier kun je bijvoorbeeld een 'oude' bak met bijvoorbeeld Kontakt in je mLan netwerk opnemen. Vervolgens lopen Midi en Audio van en naar Kontakt, dan via de 01x.
Een kritische noot is ook op zijn plaats. Ik vind het ronduit te schofterig voor woorden dat Yamaha de klanten gebruikt als testers voor hun drivers. Iets wat na Microsoft steeds meer fabrikanten lijken te doen. Kleine bedrijven als M-Audio presteren het ook, maar van een gevestigde naam als Yamaha mag je toch wel wat meer klasse verwachten. De huidige drivers lopen naar behoren (een beetje minder CPU belasting mag nog wel), maar alles wat eraan vooraf ging was huilen met de pet op. Hiervoor mag Yamaha de klanten wel wat tegemoet komen. Misschien in de vorm van wat extra features zoals een seperaat (digitaal) instelbaar hoofdtelefoon volume, of surround mogelijkheden door het implementeren van een extra routing mogelijkheid welke het mogelijk moet maken om de twee stereo (stereo/aux + monitor) en hoofdtelefoon output als 5 aparte bussen in zetten (nu maximaal 4).
Met de Tascam als directe concurent, denk ik dat Yamaha een zeer sterke troef in handen heeft. Het mLan protocol, StudioManager, 2 prima stereo effectprocessoren, dynamic processor (gate of compressor) en 4 bands EQ per kanaal (ook mLan), 4 Aux bussen, 4 outputs, 2 XLR en 6 jack inputs met MIC pre-amps, volledige controle van je software, motorized faders, etc. maken de 01x een zéér aantrekkelijke mixer. Voeg daarbij nog een bundle met een paar interessante VST plugins en je hebt wat je noemt veel "value for money".
Ik heb de 01x nu dus een paar dagen in huis en het lijkt mij tijd om even een paar ongekleurde voors en tegens op een rijtje te zetten. En dan anders dan in de vandaag verschenen Interface nr. 78, mei 2004. Die review sloeg werkelijk nergens op, het leek wel of ze de folder overgeschreven hadden. Er zaten een paar domme fouten in (en dan doel ik niet op de gramaticale eindredactie) waardoor ik betwijfel of ze het apparaat überhaupt wel getest hebben of de fucking manual wel gelezen hebben (tip: heren, u kunt de gewenste stand m.b.t. clocksource in de 01x keurig vastleggen hoor). Maar goed...
Hard van buiten...
Allereerst de behuizing. Het design kan flitsender maar ik vind het wel best zo. Eenvoudige en rustig ogende layout. Uit het oogpunt van kostenbesparing is er geen garfisch display gebruikt, niet dat je dat heel erg mist maar daar kom ik zo nog wel op, en zijn er korte faders gebruikt. Ook het aantal overige potmeters en knoppen is beperkt tot het strikt noodzakelijke, waardoor een aantal functies in sub-pagina's ondergebracht zijn. Maar om het bladeren door menu's te beperken zijn er wel wat handigheidjes verzonnen, zoals de "selected channel" button.
Ik heb bewust voor de 01x gekozen omdat het aantal analoge inputs voldoende is voor mijn setup-je. De 8 analoge inputs beschikken allemaal over een helder klinkende MIC pre-amp. Alleen de eerste twee kanalen zijn voorzien van een XLR aansluiting met fantoom voeding, wat op het totaal van 8 meer dan voldoende is. Want met de vermoedelijke doelgroep in gedachten, denk ik niet dat er veel gebruikers zullen zijn die meer dan twee MIC's (met XLR) op de 01x aan willen sluiten. Input 8 kan ook gebruikt worden om rechtstreeks een elec. guitar op aan te sluiten.
Naast de analoge inputs is de 01x ook voorzien van een coaxiale S/PDIF in en out, welke ge-route kunnen worden. Zo kan de input rechtstreeks naar de master bus (cascade), iets wat ik persoonlijk erg handig vind. Als je namelijk een extern FX apparaat hebt met een digitale uitgang, dan kun je het return-signaal rechtstreeks naar de master bus sturen zonder dat je hiervoor twee channels met faders hoeft op te offeren. Want de andere optie is namelijk het route'n van de digitale input naar twee channels. Een geluidsmodule met een S/PDIF output kan zo digitaal op de 01x aangesloten worden, om vervolgens van EQ, FX en dynamics te voorzien.
Ook de digitale output kan op verschillende manieren ingezet worden. Gewoon als stereo output maar ook als Aux send. Beide output-type zijn er natuurlijk ook in analoge variant. De monitor output stuurt de totale mix naar buiten, net als de hoofdtelefoon output en dan stereo/aux outs. Deze laatste kan, zoals de naam al doet vermoeden, ook als twee seperate Aux sends gebruikt worden. Mijn externe FX wordt dus via deze Aux sends gevoed en de Monitor outs gaan naar mijn actieve monitoren. Op de hoofdtelefoon output hangt mijn... hoofdtelefoon. Nadeeltje is dat hiervoor geen aparte volumeregelaar voor aanwezig is. Het output niveau is gekoppeld aan dat van de Monitor out. Misschien iets voor een toekomstige OS update.
Verder zijn er op de achterzijde twee sets MIDI poorten (totaal dus 32 kanalen) te vinden en twee FireWire aansluitingen. Hiermee kan de 01x aan een standaard FireWire kaart in je PC gekoppeld worden en gaat de wereld van mLan voor je open.
...zacht van binnen
Via het mLan protocol communiceert de 01x met je PC (of Mac) waardoor een grafisch display op de 01x overbodig wordt. Er vanuit gaande dat je een snelle PC hebt en niet een volledige n00b op het gebied van installeren en configureren, is het 01x/mLan concept een verademing en een echte stap voorwaarts.
Allereerst dienen er een aantal drivers geïnstalleerd te worden. Hiervoor heb je niets aan de meegeleverde CD-ROM aangezien die drivers voor computerbegrippen 'stokoud' zijn. Op het moment van schrijven is versie 1.41 de meest recente driver voor XP. Eind mei begin juni wordt er een volgende versie verwacht. Bij he installeren van de drivers wordt tevens het OS van de 01x zelf geüpdate.
Op de 01x website van Yamaha (www.01xray.com) staat een lijst met compatible FireWire kaarten. Dit is maar een klein lijstje met geteste kaarten. Ik gebruik zelf een Sweex 3-poort FireWire kaart en vraag me af of overstappen naar bijvoorbeeld een Adaptec kaart wel noemenswaardige verbeteringen met zich mee zal brengen. Belangrijker is een redelijk snelle PC (ik gebruik zelf een PIV 3.00GHz / 2048Mb geheugen / Intel chipset) en een schone, stabiele en dedicated WinXP SP1 installatie.
Zo heb ik behoorlijk wat tijd met experimenteren verknoeid om uiteindelijk een XP installatie te hebben staan waarbij met name de FireWire kaart een eigen IRQ heeft en alle onnodige apparaten (USB, Wireless LAN, onboard sound ect.) uitgeschakeld zijn. Verder heb ik de welbekende XP tweaks uitgevoerd en alle overbodige Windows Services ge-killed. Zo heb ik geen internet verbinding onder de installatie waarop ik muziek maak. Daarom kunnen alle web- en netwerk gerelateerde services de nek omgedraaid kunnen worden. Je bemerkt direct een performance boost! Verder heb ik de mLan drivers op Medium Performance staan, wat een meer stabiele werking tot gevolg heeft en toch een hele nette 6 a 7 seconden latency.
Maar wat heb je dan nog meer naast die nette latency? Nou, naast de weergave en opnamemogelijkheid van de 8 analoge inputs ook nog eens 16 kanalen van de PC naar de 01x. Dat is het mooie van dit concept. Gewoon de VSTi's in Cubase (of ander pakket) laden en de output naar je 01x sturen. Daar komt je synth dan gewoon op één van de 16 mLan inputs binnen en kan daar per kanaal voorzien worden van EQ, dynamics en effect uit één van de twee FX processors van de 01x. Totaal heb je dus een 24 kanalen mixer. Deze zijn ondergebracht in 3 groepen van 8, aangezien je maar 8 channel faders hebt. Door een druk op één van drie knopjes, switch je tussen deze drie groepen en passen de gemotoriseerde faders zich aan hun nieuwe status aan.
Maar wat is nu dan de oplossing voor dat grafische scherm?! Die oplossing heet StudioManager. Op dit moment versie 1.3. Dit meegeleverde programma geeft een onscreen weergave van de gehele 01x. Alle faders, libraries (EQ, Dynamics, Snapshots etc.), EQ en FX settings worden grafisch en in kleur weergegeven op je computerscherm. Tja, een resolutie van 1024x768 werkt net even wat prettiger dan een monochrome schermpje van rond de 320x160 (of zo) pixels. Daarnaast werkt het mLan protocol realtime in twee richtingen. Dus niet alleen worden, zoals bij 'normale' controllers, de veranderingen op de hardware op het scherm weergegeven. Nee, ook veranderingen gemaakt op het scherm worden realtime op de hardware weergegeven. Dus een fader met je muis bewegen, laat tevens diezelfde fader op de 01x bewegen. GEIL!
DAW, niet alleen een voetbalclub uit Schaijk
Op dit moment is StudioManager een standalone programma, maar wanneer een host applicatie het OPT protocol ondersteunt zoals Yamaha's eigen SQ01 sequencng pakket, dan kan StudioManager in bijvoorbeeld direct Cubase gehangen worden. Op dit moment is de laatste versie van SX voor PC 2.0.2 build 31, maar build 34 schijnt in de maak te zijn en vermoedelijk wordt daarin het OPT protocol ondersteunt. Dit zal de samenwerking tussen Steinberg en Yamaha op het gebied van mLan meer gestalte moeten geven.
Op dit moment biedt SX al ondersteuning voor de 01x. In de handleiding staat nog beschreven hoe de 01x ook in een aantal stappen als Mackie Controller geïnstalleerd kan worden, maar in principe is dit niet nodig. Indien de 01x bij Devices gekozen wordt, dan staan de Midi en Audio settings gelijk goed. De meest belangrijke functies in Cubase zijn dan direct vanaf de 01x te bedienen. Wederom GEIL!
Zo kun je functies als Play, Stop, Rew, FFWD, RTZ, Save, Mixer oproepen, tracks selecteren, de cursor bedienen, door je song scroll'n en scrub'n met de dial etc. vanaf de 01x bedienen. Ook worden de namen (als je die netjes aan je kanalen meegeeft in Cubase) van je tracks in het karakter-gebasseerde display (want dat is er natuurlijk wel) van de 01x weergegeven. Op die manier zie je dus duidelijk met welke track je bezig bent. Iets wat bijvoorbeeld de Tascam controller moet ontberen. Dit wordt al helemaal een zeer bruikbare feature als je de 01x als je VST(i) plugins met de 01x gaat bedienen.
Gebruikers van SX kennen het kleine windowtje wel waar je VSTi's in 'geladen' worden. De plugins die je hier geladen hebt worden op de 01x getoond. Je kunt dus op de 01x door het lijstje lopen en een plugin selecteren, om deze vervolgens via de hardware potmeters en/of faders te kunnen bedienen. Hierbij zie je alle te edit'n parameters van de geselecteerde plugin, al dan niet verdeeld over een x-aantal pagina's, in het scherm van de 01x staan. Keurig bij de bijbehorende potmeter en/of fader. Hoezo handig?
To buy or not to buy...
Laat ik maar gelijk een volmondig JA roepen! Het is een verademing om je computeromgeving en hardware samen te zien smelten. Met mLan is nog veel meer mogelijk indien meerdere hardware fabrikanten dit gaan ondersteunen. En gezien de reeds samenwerkende partijen, denk ik dat dit nog slechts een kwestie van tijd is. Want hoe handig zou het zijn om al je settings, van zowel software als hardware, en je arrangement inclusief samples e.d. in één file op te slaan? Hoe handig zou het zijn als audio en midi via één en hetzelfde mLan draadje lopen?
De update die eind deze maand uit moet komen bevat tevens een aantal netwerk updates. Geruchten gaan dat het dan zelfs mogelijk moet zijn om een tweede PC (of Mac) aan je 01x te hangen. Op die manier kun je bijvoorbeeld een 'oude' bak met bijvoorbeeld Kontakt in je mLan netwerk opnemen. Vervolgens lopen Midi en Audio van en naar Kontakt, dan via de 01x.
Een kritische noot is ook op zijn plaats. Ik vind het ronduit te schofterig voor woorden dat Yamaha de klanten gebruikt als testers voor hun drivers. Iets wat na Microsoft steeds meer fabrikanten lijken te doen. Kleine bedrijven als M-Audio presteren het ook, maar van een gevestigde naam als Yamaha mag je toch wel wat meer klasse verwachten. De huidige drivers lopen naar behoren (een beetje minder CPU belasting mag nog wel), maar alles wat eraan vooraf ging was huilen met de pet op. Hiervoor mag Yamaha de klanten wel wat tegemoet komen. Misschien in de vorm van wat extra features zoals een seperaat (digitaal) instelbaar hoofdtelefoon volume, of surround mogelijkheden door het implementeren van een extra routing mogelijkheid welke het mogelijk moet maken om de twee stereo (stereo/aux + monitor) en hoofdtelefoon output als 5 aparte bussen in zetten (nu maximaal 4).
Met de Tascam als directe concurent, denk ik dat Yamaha een zeer sterke troef in handen heeft. Het mLan protocol, StudioManager, 2 prima stereo effectprocessoren, dynamic processor (gate of compressor) en 4 bands EQ per kanaal (ook mLan), 4 Aux bussen, 4 outputs, 2 XLR en 6 jack inputs met MIC pre-amps, volledige controle van je software, motorized faders, etc. maken de 01x een zéér aantrekkelijke mixer. Voeg daarbij nog een bundle met een paar interessante VST plugins en je hebt wat je noemt veel "value for money".
Laatst gewijzigd:
Niet slecht voor een Rotterdammer... 
(en ook niet uit West-Brabant 
).
