Ik had gezegd nog even een review te plaatsen over een modulair lokatie-opname systeem genaamd "PDAudio" - dus hierbij. Qua klank kan ik er nog niet heel veel over zeggen maar in ieder geval kun je er iets van horen.
Voorwoord: afvalrace
Omdat ik graag in staat wil zijn goede kwaliteitsopnames te maken op welke lokatie dan ook ben ik geruime tijd op zoek geweest naar een systeem waarmee dat mogelijk was - voornamelijk met het oog op geluidseffecten en eventueel een stemopname indien het echt niet mogelijk zou zijn deze in een studio op te nemen (recente projecten hebben me geleerd dat dat helaas best vaak voorkomt).
Daartoe ben ik op het Internet veel informatie op gaan zoeken over diverse systemen en alle voor- en nadelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan dat-recorders, (hi-)md recorders, laptops, m-audio's nieuwe microtrack en solid state systems. In het kort even de voor- en nadelen van elk systeem:
- dat-recorders: de DA-P1 is bijvoorbeeld een duidelijke keuze en deze systemen zijn nog best
tweedehands te vinden. Maar niet meer nieuw te krijgen en veel bewegende onderdelen (er zijn veel verhalen van weigerende onderdelen inclusief de tapes).
- (hi-) md recorders: minidisc dus. De nieuwe hi-md varianten kunnen zonder compressie opnemen op maximaal 44.1 16 bit kwaliteit. Ikzelf was op zoek naar een systeem dat minimaal 48 khz 24 bit kan opnemen. Tevens heb ik bij twee modellen de mic-in gesloopt en het hele beveiliging-bij-digitaal-in verhaal was een pijn in de kont.
- laptops: in principe zijn hoge kwaliteit opnames goed mogelijk, je kan aanschaffen wat je nodig hebt en je kan 'm ook voor tal van andere zaken gebruiken. Naar mijn mening iets te duur en te groot om echt 'portable' te noemen en het zonlicht schijnt bij buitenopnames je scherm te kunnen verblinden.
- microtrack: nog teveel kinderziektes
- solid state systems: in eerste instantie erg geinteresseerd in de pmd-660 en de pmd-670 van Marantz. Helaas heeft de 660 een erg noisy pre-amp (die met een mod te verbeteren schijnt te zijn, dat wel) en de 670 die een digitaal-in heeft en dus met een externe pre-amp / ad converter kan werken, was ook wel erg duur als je daar ook nog aparte hardware bij moet kopen.
PDAudio: modulair systeem
Vervolgens kwam ik op de site van Core Sound (http://www.core-sound.com/pdaudio_system/1.php) het PDAudio systeem tegen: opnames mogelijk op 24 bit tot wel 192 kHz met een mooi "comparison chart" erbij hoe dit systeem zich verhoudt tot bovenstaande alternatieven.
Kort beschreven is PDAudio een verzameling losse apparaten waarmee het mogelijk wordt gemaakt een microfoon signaal binnen te krijgen in een PDA.
In het kort bestaat het systeem dat ik heb aangeschaft uit de volgende onderdelen:
- Core Sound's Mic2496 pre-amp / ad converter (http://www.core-sound.com/Mic2496/1.php)
- Core Sound's PDAudio-CF compact flash kaart (http://www.core-sound.com/pdaudio-cf/1.php)
- Axim x50v pda (http://www.aximsite.com/articles/link.php?id=200)
- Rode NT4 stereo microfoon (http://www.rodemicrophones.com/?pagename=Products&product=NT4)
- Gidluck Mastering live2496 software (http://www.gidluckmastering.com/live2496.html)
- 1 gigabyte SD kaart
Met daarbij natuurlijk de nodige kabels - in mijn geval een optisch digitale kabel van de Mic2496 naar de PDAudio-CF, adapter van mijn NT4-naar-XLR aangesloten op de adapter van de XLR-naar-PDAudio- mini XLR ingang en twee oordopjes (of koptelefoon).
Natuurlijk is er veel variatie mogelijk tussen onderdelen van het systeem - er is een groot aantal recente PDA's dat gebruikt kan worden (maar Dell had een goede aanbieding voor de Axim), je kan elke pre-amp gebruiken die spdif uit heeft of je kan de mic2496 gebruiken in combinatie met een laptop, bijvoorbeeld.
Hij komt, hij komt Bij de Europese leverancier, Analog Audio (http://www.analogonline.de/) heb ik de Core Sound onderdelen gekocht - over de service daar ben ik dik tevreden. Vragen werden snel beantwoord en toen er een misverstand was ontstaan over de benodigde kabel die ik nodig had (ze stuurden een breakout PDA-microdot kabel waar ik niets mee kan in plaats van een PDA-dual XLR kabel) werd een nieuwe kabel opgestuurd nog voordat ik de mijne had teruggestuurd.
Mic2496
Een paar dingen die me meteen bij het openmaken van de doos opvielen: de mic2496 werkt op een 9 volt batterij die je erin prikt maar waar voor de rest geen afsluitklepje overheen gaat. Ik weet niet in hoeverre dat nadelig is wanneer je opneemt in vochtige omgevingen maar een kennis van me wees me er op dat dat wellicht ook niet goed is voor je microfoon en je pda...
Verder zit er niks van een handleiding bij. Een kneus als ik gaat dus eerst hard aan de switches zitten trekken en duwen (schakelaars tussen bijvoorbeeld 44.1 en 48 khz) om tot de conclusie te komen dat deze niet van hun plaats willen wijken. Een simpele noot dat je deze eerst uit moet trekken (ik weet het, ik ben een noob) zou een hoop schelen - evenals een korte uitleg dat de volumeknop uit twee draaischijven bestaat, eentje voor het linker en een voor het rechterkanaal. Onwijs stom achteraf, maar op dat moment stort je wereld even in.
Wat ook alleen op internet te vinden is, is de codering van de switches. Er zitten twee switches naast elkaar, eentje met "48/96, 44/88" en eentje met "X2, X1". Dit zijn de vier frequenties die standaard te kiezen zijn. Hoger of lager is mogelijk door intern jumpertjes om te zetten. Maar 44.1 tot 96 is voor het overgrote deel van de applicaties ruim voldoende... voor mij in ieder geval. Mocht je de mic2496 uiteindelijk toch op een verkeerde frequentie hebben staan (oftewel; een andere frequentie dan de PDA verwacht) dan krijg je daar via de software netjes een melding van.
PDAudio-CF
Het kaartje dat je in je PDA steekt. Let dus wel op dat je een PDA aanschaft met zowel een CF als een SD slot - kijk vooral op de site voor recommended systems.
Het kaartje heeft twee lichtjes; een blauwe die aangeeft dat hij actief is, en een rood lampje dat aangeeft dat er opgenomen wordt. Hij steekt iets uit wat misschien onhandig is als je 'm er standaard in wil hebben zitten - de digitale spdif ingang zit aan de linkerzijkant en accepteert zowel optisch als coax - waarbij de coax-ingang in de vorm van eenmono-minijack aansluiting aanwezig is.
Deze ingang zit trouwens op het Axim x50v model, een van de recommended systems, precies boven de headphone-out van de PDA. Dit betekent dus dat als je een kabel in de PDAudio-CF stopt, je geen ruimte meer hebt voor een headphone plug! Bepaalde PDA modellen (HP h5150, h5550) hebben de headphone-out op de juiste plek zitten, de meeste modellen niet.
Als je niet alleen af wil gaan op de metertjes in de software, zoals ik, lijkt een oplossing te zijn een mini-jack stekker te vinden die heel plat is. Op mijn portable minidisc zat zo'n stekker aan het afstands-bedienings-deel. Dat betekent dus dat ik de extra stekker eraf heb moeten zagen (de stekker die de remote control informatie doorgeeft aan de speler), maar dan heb je ook wat.
Dacht ik.
Want de headphone out heeft een enorme latency (rond de 1 seconde)! Vervolgens heb ik dus contact opgenomen met de schrijver van de software of dit te omzeilen was.
Live2496
Eerst even een korte omschrijving van wat Live2496 is. Het is een vrij simpel maar doeltreffend opnameprogramma waarmee je tot 192 kHz (in mono) of tot 96 kHz (stereo) kunt opnemen. Het programma kost 50 dollar en moet door middel van een code geactiveerd worden.
Het scherm bestaat uit een stereo-meter, wat informatie over de instellingen (wat wordt er
opgenomen (coax, optisch, etc), woordlengte, frequentie en mono/stereo, hoeveel tijd er
verstreken is bij de opname en hoeveel ruimte je nog op je sd kaart vrij hebt.
Opnemen kan in .wav of .flac formaat en het is zelfs mogelijk om tijdens je opname van
sd kaart te wisselen doordat je een tijdelijke alternatieve opname-locatie kan aanwijzen,
bijvoorbeeld je intern geheugen van je PDA.
Grote knoppen op je PDA geven je de basisfuncties als opnemen, rewind/forward, stop en
pause.
De programmeur van Live2496, een van de programma's die je kunt gebruiken in combinatie
met het PDAudio-systeem, was erg vriendelijk en gaf snel en uitgebreid antwoord op al mijn
vragen. Ook daar dus weer top-service.
Realtime monitoring
Goed, even terug naar het latency probleem. Het antwoord van de programmeur:
Oftewel, het is niet mogelijk om dit softwarematig te omzeilen.
Een alternatief wat me hier op Synthforum en door de programmeur is aangeraden is het gebruik van minidisc op opnamestand zodat je realtime kan monitoren. Dit werkt, gelukkig, prima. Helaas wordt je systeem er iets minder portable van, maar aan de andere kant heb ik nu wel altijd een backup systeem bij me, zij het op 16 bit 44.1 kHz - op Hi-Md.
Maar hoe klinkt het?
Ik heb een paar testjes gedaan - eigenlijk vooral ambience geluiden. Als ik meer heb opgenomen zal ik nog wat andere dingen online plaatsen. hier staat een testje bestaande uit een kantine ambience en een ambience van eergister, de middag voor het ging sneeuwen, in een bungalowpark, pre-amps op maximaal volume (de geluiden die je hoort zijn dan ook redelijk ver weg).
Ikzelf ben er tot nu toe dik tevreden over, qua geluid... maar zoals ik al zei; ik moet 'm nog blootstellen aan niet-ambience geluiden. Het ontbreken van een limiter die bijvoorbeeld wel op de DA-P1 zit kan nadeling zijn, vooral bij stem-opnames, maar de mic2496 is natuurlijk niet je enige optie.
Maar wat kost het?
Core Sound Mic2496: 498 euro
Core Sound PDAudio-CF 198 euro
5-pin mini XLR - dual XLR 50 euro
Live2496 software 50 dollar
SD kaartje ligt eraan hoeveel gig, 1 gig ongeveer 75 euro
En dan nog 12 euro verzendkosten, wat digitale kabels als je die niet hebt (15 euro), microfoon en natuurlijkde PDA zelf. Dit waren de prijzen rond 1 november.
PDAudio: Het oordeel
- digitale ingang blokkeert audio uitgang
- monitoring niet realtime zonder extern apparaat
- geen bescherming 9 volt batterij
- geen papieren manual
- axim batterijduur niet al te lang (rond de 3 uur met de standaard 1100 batterij)
+ 24 bit
+ tot hoge samplerates (96 / 192)
+ goede klantenservice van alle betrokkenen
+ modulair dus aan eigen wensen aan te passen
+ recorder is ook gelijk spreadsheet voor aantekeningen over sfx (en spelcomputertje, en agenda, en ...)
+ handzaam formaat
PDAudio is een handzaam maar krachtig opnameapparaat dat je volledig aan je eigen wensen aan kan passen. Er zitten echter wel wat haken en ogen aan het systeem die op de beschikbare websites genegeerd worden. Ik zou zeggen: als je 24 bit 48 kHz nodig hebt is dit zeker een goede optie. Als je aan 16 bit 44.1 genoeg hebt dan zijn er goedkopere alternatieven...
Voorwoord: afvalrace
Omdat ik graag in staat wil zijn goede kwaliteitsopnames te maken op welke lokatie dan ook ben ik geruime tijd op zoek geweest naar een systeem waarmee dat mogelijk was - voornamelijk met het oog op geluidseffecten en eventueel een stemopname indien het echt niet mogelijk zou zijn deze in een studio op te nemen (recente projecten hebben me geleerd dat dat helaas best vaak voorkomt).
Daartoe ben ik op het Internet veel informatie op gaan zoeken over diverse systemen en alle voor- en nadelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan dat-recorders, (hi-)md recorders, laptops, m-audio's nieuwe microtrack en solid state systems. In het kort even de voor- en nadelen van elk systeem:
- dat-recorders: de DA-P1 is bijvoorbeeld een duidelijke keuze en deze systemen zijn nog best
tweedehands te vinden. Maar niet meer nieuw te krijgen en veel bewegende onderdelen (er zijn veel verhalen van weigerende onderdelen inclusief de tapes).
- (hi-) md recorders: minidisc dus. De nieuwe hi-md varianten kunnen zonder compressie opnemen op maximaal 44.1 16 bit kwaliteit. Ikzelf was op zoek naar een systeem dat minimaal 48 khz 24 bit kan opnemen. Tevens heb ik bij twee modellen de mic-in gesloopt en het hele beveiliging-bij-digitaal-in verhaal was een pijn in de kont.
- laptops: in principe zijn hoge kwaliteit opnames goed mogelijk, je kan aanschaffen wat je nodig hebt en je kan 'm ook voor tal van andere zaken gebruiken. Naar mijn mening iets te duur en te groot om echt 'portable' te noemen en het zonlicht schijnt bij buitenopnames je scherm te kunnen verblinden.
- microtrack: nog teveel kinderziektes
- solid state systems: in eerste instantie erg geinteresseerd in de pmd-660 en de pmd-670 van Marantz. Helaas heeft de 660 een erg noisy pre-amp (die met een mod te verbeteren schijnt te zijn, dat wel) en de 670 die een digitaal-in heeft en dus met een externe pre-amp / ad converter kan werken, was ook wel erg duur als je daar ook nog aparte hardware bij moet kopen.
PDAudio: modulair systeem
Vervolgens kwam ik op de site van Core Sound (http://www.core-sound.com/pdaudio_system/1.php) het PDAudio systeem tegen: opnames mogelijk op 24 bit tot wel 192 kHz met een mooi "comparison chart" erbij hoe dit systeem zich verhoudt tot bovenstaande alternatieven.
Kort beschreven is PDAudio een verzameling losse apparaten waarmee het mogelijk wordt gemaakt een microfoon signaal binnen te krijgen in een PDA.
In het kort bestaat het systeem dat ik heb aangeschaft uit de volgende onderdelen:
- Core Sound's Mic2496 pre-amp / ad converter (http://www.core-sound.com/Mic2496/1.php)
- Core Sound's PDAudio-CF compact flash kaart (http://www.core-sound.com/pdaudio-cf/1.php)
- Axim x50v pda (http://www.aximsite.com/articles/link.php?id=200)
- Rode NT4 stereo microfoon (http://www.rodemicrophones.com/?pagename=Products&product=NT4)
- Gidluck Mastering live2496 software (http://www.gidluckmastering.com/live2496.html)
- 1 gigabyte SD kaart
Met daarbij natuurlijk de nodige kabels - in mijn geval een optisch digitale kabel van de Mic2496 naar de PDAudio-CF, adapter van mijn NT4-naar-XLR aangesloten op de adapter van de XLR-naar-PDAudio- mini XLR ingang en twee oordopjes (of koptelefoon).
Natuurlijk is er veel variatie mogelijk tussen onderdelen van het systeem - er is een groot aantal recente PDA's dat gebruikt kan worden (maar Dell had een goede aanbieding voor de Axim), je kan elke pre-amp gebruiken die spdif uit heeft of je kan de mic2496 gebruiken in combinatie met een laptop, bijvoorbeeld.
Hij komt, hij komt Bij de Europese leverancier, Analog Audio (http://www.analogonline.de/) heb ik de Core Sound onderdelen gekocht - over de service daar ben ik dik tevreden. Vragen werden snel beantwoord en toen er een misverstand was ontstaan over de benodigde kabel die ik nodig had (ze stuurden een breakout PDA-microdot kabel waar ik niets mee kan in plaats van een PDA-dual XLR kabel) werd een nieuwe kabel opgestuurd nog voordat ik de mijne had teruggestuurd.
Mic2496
Een paar dingen die me meteen bij het openmaken van de doos opvielen: de mic2496 werkt op een 9 volt batterij die je erin prikt maar waar voor de rest geen afsluitklepje overheen gaat. Ik weet niet in hoeverre dat nadelig is wanneer je opneemt in vochtige omgevingen maar een kennis van me wees me er op dat dat wellicht ook niet goed is voor je microfoon en je pda...
Verder zit er niks van een handleiding bij. Een kneus als ik gaat dus eerst hard aan de switches zitten trekken en duwen (schakelaars tussen bijvoorbeeld 44.1 en 48 khz) om tot de conclusie te komen dat deze niet van hun plaats willen wijken. Een simpele noot dat je deze eerst uit moet trekken (ik weet het, ik ben een noob) zou een hoop schelen - evenals een korte uitleg dat de volumeknop uit twee draaischijven bestaat, eentje voor het linker en een voor het rechterkanaal. Onwijs stom achteraf, maar op dat moment stort je wereld even in.
Wat ook alleen op internet te vinden is, is de codering van de switches. Er zitten twee switches naast elkaar, eentje met "48/96, 44/88" en eentje met "X2, X1". Dit zijn de vier frequenties die standaard te kiezen zijn. Hoger of lager is mogelijk door intern jumpertjes om te zetten. Maar 44.1 tot 96 is voor het overgrote deel van de applicaties ruim voldoende... voor mij in ieder geval. Mocht je de mic2496 uiteindelijk toch op een verkeerde frequentie hebben staan (oftewel; een andere frequentie dan de PDA verwacht) dan krijg je daar via de software netjes een melding van.
PDAudio-CF
Het kaartje dat je in je PDA steekt. Let dus wel op dat je een PDA aanschaft met zowel een CF als een SD slot - kijk vooral op de site voor recommended systems.
Het kaartje heeft twee lichtjes; een blauwe die aangeeft dat hij actief is, en een rood lampje dat aangeeft dat er opgenomen wordt. Hij steekt iets uit wat misschien onhandig is als je 'm er standaard in wil hebben zitten - de digitale spdif ingang zit aan de linkerzijkant en accepteert zowel optisch als coax - waarbij de coax-ingang in de vorm van eenmono-minijack aansluiting aanwezig is.
Deze ingang zit trouwens op het Axim x50v model, een van de recommended systems, precies boven de headphone-out van de PDA. Dit betekent dus dat als je een kabel in de PDAudio-CF stopt, je geen ruimte meer hebt voor een headphone plug! Bepaalde PDA modellen (HP h5150, h5550) hebben de headphone-out op de juiste plek zitten, de meeste modellen niet.
Als je niet alleen af wil gaan op de metertjes in de software, zoals ik, lijkt een oplossing te zijn een mini-jack stekker te vinden die heel plat is. Op mijn portable minidisc zat zo'n stekker aan het afstands-bedienings-deel. Dat betekent dus dat ik de extra stekker eraf heb moeten zagen (de stekker die de remote control informatie doorgeeft aan de speler), maar dan heb je ook wat.
Dacht ik.
Want de headphone out heeft een enorme latency (rond de 1 seconde)! Vervolgens heb ik dus contact opgenomen met de schrijver van de software of dit te omzeilen was.
Live2496
Eerst even een korte omschrijving van wat Live2496 is. Het is een vrij simpel maar doeltreffend opnameprogramma waarmee je tot 192 kHz (in mono) of tot 96 kHz (stereo) kunt opnemen. Het programma kost 50 dollar en moet door middel van een code geactiveerd worden.
Het scherm bestaat uit een stereo-meter, wat informatie over de instellingen (wat wordt er
opgenomen (coax, optisch, etc), woordlengte, frequentie en mono/stereo, hoeveel tijd er
verstreken is bij de opname en hoeveel ruimte je nog op je sd kaart vrij hebt.
Opnemen kan in .wav of .flac formaat en het is zelfs mogelijk om tijdens je opname van
sd kaart te wisselen doordat je een tijdelijke alternatieve opname-locatie kan aanwijzen,
bijvoorbeeld je intern geheugen van je PDA.
Grote knoppen op je PDA geven je de basisfuncties als opnemen, rewind/forward, stop en
pause.
De programmeur van Live2496, een van de programma's die je kunt gebruiken in combinatie
met het PDAudio-systeem, was erg vriendelijk en gaf snel en uitgebreid antwoord op al mijn
vragen. Ook daar dus weer top-service.
Realtime monitoring
Goed, even terug naar het latency probleem. Het antwoord van de programmeur:
Oftewel, het is niet mogelijk om dit softwarematig te omzeilen.
Een alternatief wat me hier op Synthforum en door de programmeur is aangeraden is het gebruik van minidisc op opnamestand zodat je realtime kan monitoren. Dit werkt, gelukkig, prima. Helaas wordt je systeem er iets minder portable van, maar aan de andere kant heb ik nu wel altijd een backup systeem bij me, zij het op 16 bit 44.1 kHz - op Hi-Md.
Maar hoe klinkt het?
Ik heb een paar testjes gedaan - eigenlijk vooral ambience geluiden. Als ik meer heb opgenomen zal ik nog wat andere dingen online plaatsen. hier staat een testje bestaande uit een kantine ambience en een ambience van eergister, de middag voor het ging sneeuwen, in een bungalowpark, pre-amps op maximaal volume (de geluiden die je hoort zijn dan ook redelijk ver weg).
Ikzelf ben er tot nu toe dik tevreden over, qua geluid... maar zoals ik al zei; ik moet 'm nog blootstellen aan niet-ambience geluiden. Het ontbreken van een limiter die bijvoorbeeld wel op de DA-P1 zit kan nadeling zijn, vooral bij stem-opnames, maar de mic2496 is natuurlijk niet je enige optie.
Maar wat kost het?
Core Sound Mic2496: 498 euro
Core Sound PDAudio-CF 198 euro
5-pin mini XLR - dual XLR 50 euro
Live2496 software 50 dollar
SD kaartje ligt eraan hoeveel gig, 1 gig ongeveer 75 euro
En dan nog 12 euro verzendkosten, wat digitale kabels als je die niet hebt (15 euro), microfoon en natuurlijkde PDA zelf. Dit waren de prijzen rond 1 november.
PDAudio: Het oordeel
- digitale ingang blokkeert audio uitgang
- monitoring niet realtime zonder extern apparaat
- geen bescherming 9 volt batterij
- geen papieren manual
- axim batterijduur niet al te lang (rond de 3 uur met de standaard 1100 batterij)
+ 24 bit
+ tot hoge samplerates (96 / 192)
+ goede klantenservice van alle betrokkenen
+ modulair dus aan eigen wensen aan te passen
+ recorder is ook gelijk spreadsheet voor aantekeningen over sfx (en spelcomputertje, en agenda, en ...)
+ handzaam formaat
PDAudio is een handzaam maar krachtig opnameapparaat dat je volledig aan je eigen wensen aan kan passen. Er zitten echter wel wat haken en ogen aan het systeem die op de beschikbare websites genegeerd worden. Ik zou zeggen: als je 24 bit 48 kHz nodig hebt is dit zeker een goede optie. Als je aan 16 bit 44.1 genoeg hebt dan zijn er goedkopere alternatieven...
